Na początku był chaos i Hippica to jest o koniach xięgi

Na początku był Chaos. Nie, nie, nie, nie, na początku był Porządek. Bogowie stworzyli sobie ziemie, a na niej ogród z zielem wszelakim, co rosło i kwitło, oraz rodziło dorodnie. Drzewa, krzewy, trawa zielona, stworzenie to było piękne i uporządkowane, z ławkami dla bogów, aby mogli odpocząć po swojej pracy w cieniu drzew i krzewów. Ale bogowie się nudzili, postanowili więc, aby zaradzić nudzie powołać do swojego raju kozy i konie, na zgubę swojego raju - o czym jeszcze wtedy nie wiedzieli. Brnęli dalej w tym powoływaniu do życia wspólnego sprowadzając koty i psy, a psy się rozmnożyły i wtedy nastała ciemność i zniszczenie. Psy niszczyły wszystko co znalazło się na ich drodze, a co nadawało się do pożarcia, to  pożerały doszczętnie. Bogowie byli załamani tym co stało się z ich rajem, próbowali zaradzić zniszczeniu, ale wszelkie ich starania nie przynosiły skutku żadnego, postanowili więc nie walczyć i pozwolili dokończyć zniszczenia SZATANOM. Bogowie byli smutni i aby zapomnieć o swoim stworzeniu cudownego Raju postanowili przyspieszyć proces destrukcji i powołali do życia wspólnego też kury. I tak oto bogowie zamieszkali w Piekle. Amen.

PIEKŁO I SZATANY

Agniecha upominała się o konie, więc będzie teraz o koniach i książkach końskich. Wspominałam już o Powszechnej Historii Konia, którą poczytuję, i której język dawny mnie zachwyca, ale to nic w porównaniu z książką, którą dostałam w prezencie na święta. Jest to Hippica z 1603 roku, wydanie z 1979 roku, które ukazało się tylko w tysiącu numerowanych egzemplarzy. Jestem więc szczęśliwą posiadaczką jednej z tysiąca, i jestem nie tylko dumna i szczęśliwa, ale przede wszystkim zachwycona językiem staropolskim, jak i gotykiem, którym jest napisana. Na początku trudno mi było ją odczytać, bo to gotyk kroju szwabacha, ale teraz już czytam płynnie, choć niektóre archaizmy dalej są dla mnie nie zrozumiałe. Książka właściwie dotyka wszystkiego co dotyczy koni, choć o leczeniu jest chyba najwięcej i tak pozwolę sobie zacytować troszkę modrości medycznych z XVII wieku.
Nie biorę w cudzysłów, bo nie mam ani czcionki gotyckiej, ani nie wiem czy wymawiam dobrze. I tak mamy w Księdze IV Rozdziale 3 - O czasie dawania lekarstw i krwie puszczania, to bardzo ważny rozdział bo jak się dowiadujemy z książki krwie puszczano często i z różnych żył na schorzenia wszystkie, wnioskuję po przeczytaniu tegoż rozdziału, że generalnie lepiej było puszczać niż nie puszczać właściwie na wszystkie dolegliwości, ale nie zawsze z tych samych żył. Nie było tak łatwo leczyć w dawnych czasach konie, bo odwoływano się do gwiazd, pór roku, dni w których to lepiej jest leczyć, a w których dniach absolutnie nie wolno tego robić:
A mianowicie naprzod w każdym miesiacu dni w ktorych za dawnym y pilnym  upatrowaniem y doświadczeniem ustawicznym ludzkim do niejakiego leczenia ani do puszczania krwie przystepować nie trzeba dla pamieci ludzkiej snadnieyszey naznaczyć sie zdały. To jest w Styczniu dzień 3,4,5,9, y 13 w Lutym dzień 13,17,19. w Marcu 13,15,16 w Kwietniu 4y5 w Maju 8y14 w Czerwcu 6 w Lipcu 16y19 w Sierpniu 8y16 w Wrześniu 1,15,16 w Październiku 15 w Listopadzie 15y16 w Decembrze 6y8 dzień sa też y insze jeszcze dni przeciwne wszelakiemu zaczeciu i wszelakim sprawom ktore zowa Egyptiacos dies a to prze to że Pan Bóg w tych dniach plagami nawiedził lud Egipski czasu Moyżeszowego - i tu znów autor wylicza kolejne dni, w których leczyć nie wolno!
Pilnować też należy czasu Pełni y Nowiu każdego miesiaca - a dalej o porach roku, co by nie mówić, medycyna była niełatwa i bardzo związana z astrologią i kalendarzem:-)
Ksiażka jest też pełna różnych receptur i tak w Rozdziale 6 w Insze mamy: Weżmi Jaszczurke Zielona a spal ja w garncu przyłożywszy cześć Arsenicum do tego a stłukszy na subtelny proch zasypuj tym nogieć zakrywajac oko poki łza wyciecze.

Mogłabym jeszcze tak długo i długo cytować różne ciekawostki, ale mam coś ciekawszego. Mojemu Lisiakowi rosną drugie zęby przy tej okazji sprawdziłam kiedy koniom do końca wymieniają się zęby mleczne na stałe i jest to piąty rok życia, w starych książkach hippicznych wskazują, że jest to dowód na niedojrzałość fizyczną i psychiczną konia do użytkowania, nawet w tej mówią o czwartym jako odpowiednim roku do szkolenia konia, autor mówi, że Persowie w piątym/szóstym użytkować konia zaczynają o Polsce pisze tak: W naszych krajach też różne sa zwyczaje a naydzie szalonego pachołka ktory na trzyletnim zrzebiecu harce po bruku stroi. Widać, że dawniej koń był źrebięciem o wiele dłużej nazywany niż w czasach naszych ciekawe co powiedzieli by nasi praprapraprapradziadowie o wyścigach końskich dwuletnich koni...?

Na zdjęciu tak tego nie widać, ale od tyłu wyrastają drugie. Pierwsze - mleczne - zęby u konia mają barwę żółtą i inny kształt niż te właściwe stałe, nie mają też korzeni, a jako ciekawostkę powiem, że konie mają kły, ale zwykle tylko samce. Kły znajdują się zaraz za przednimi zębami, dalej jest dość duża przerwa jakieś siedem do dziesięciu centymetrów na moje oko, gdzie jest gołe dziąsło a dalej kolejne zęby.